16 EKİM DÜNYA GIDA GÜNÜ
Mutlu Yarınlar, Sağlıklı Gıdalar
Sadece bir gün değil her günümüzün, her günümüzün, bazen mutlu anlarımızı
taçlandırdığımız, özel günlerimizin vazgeçilmez olduğu sofralarımızın güvenliği
sağlıklı gıdalar.
GÜVENLİ GIDA
Güvenli bizim için sağlıklı gıda, besleyici değerini kaybetmemiş, herhangi bir
kirlenmeye uğramamış, ( fiziksel, kimyasal, mikrobiyolojik) bozulmamış gıdalar
olarak tanımlayabiliriz.
Gıda kirliliğine yol açan etmenler insan sağlığını bozucu etkiler
gösterebilmektedir.
GIDA KİRLİLİĞİNE YOL AÇAN DURUMLAR NELERDİR?
Gıda kirliliğine sebebiyet veren durumları 3 başlık altında toplamak yerinde
olacaktır.
· Fiziksel Kirlenme: Gıda olmayan yabancı maddeler, cam kırıkları, saç, tırnak
vb. neden olabilir.
· Kimyasal Kirlenme: Gıdaların saklandığı kaplardan oluşan kimyasallar (metal),
tarım ilaçları, deterjanlar, ambalajlar, önerilen üzerinde kullanılan katkı
maddeleri olabilir.
· Biyolojik Kirlenme: Küfler, parazitler, bakteriler, bazı mantar türleri
biyolojik kirlenmelere neden olabilmektedir.
PEKİ BULAŞ YOLLARI NELERDİR?
Gıdalar, mutfağımıza gelmeden önce ve üretim aşamasında birçok zararlı
maddelerle karşılaşabilir ve gıdalar kirlenebilir.
Bulaş yolları başlıca toz, haşere, kemirgenler, su, daha riskli gıdalar, çöpler
ve en önemli bulaş yolu insanlardır. İnsanların el, deri, saç, öksürme,
hapşırma veya dışkısında birçok bakteri bulunmaktadır.
Bunlara ek olarak; deterjan kalıntıları, kirli sular, çiğ veya iyi pişmemiş
yiyecekler, plastik ambalajlar, evcil hayvanlar, hayvan dışkıları da bulaş
yolları olarak tanımlanmaktadır.
PEKİ GIDA GÜVENLİĞİ NASIL SAĞLANMALI?
· Kişisel hijyen
· Gıda hijyeni
· Kullanılan araç gereç hijyeni kurallarına uyularak sofralarımızda en sağlıklı
en güvenli gıdalara yer vermiş oluruz.
HİJYEN: Sağlıklı ortamın korunması, her türlü hastalıktan arındırılması
anlamındadır.
Gıdalara mikroorganizma bulaştıran en önemli kaynaklardan biri olan yemeği hazırlayan
kişilerdir. Bu nedendendir ki yemek hazırlayan kişilerin kişisel temizliklerine
önem vermesi gerekmektedir.
Gıdalarla uğraşırken ağız, burun, saçlarına dokunulmamalı bone, maske, eldiven
kullanmasına özen göstermelidir.
Yemek tat kontrolleri karıştırma kaşığı ile değil ayrı bir tabakta farklı
kaşıklarla yapılmalıdır.
Genel vücut temizliği yapılmasına özen gösterilmelidir.
En önemli ve sürekli temizliğine dikkat edilecek konu el temizliği olup, eller
sık sık yıkanmasına özen gösterilmedir.
Eller de yara, açıklık gibi durumlarda gıdalara dokunulmamalıdır. Zorunlu
durumlarda koruyucu eldivenlerin kullanılmasına özen gösterilmelidir.
Her iş başlangıcında, çiğ gıdalar elledikten sonra, her tuvalet giriş ve
çıkışlarında, çöpleri elledikten sonra, kullanılmış araç gereçleri kullanırken,
sigara içtikten sonra eller bol su ile sık sık yıkanılmalıdır.
GIDALAR: satın alınırken, depolama koşullarında, servis, hazırlama ve pişirme
sırasında hijyen koşullarına uymaya özen gösterilmelidir.
Gıdaları satın alırken nelere dikkat etmeli?
· Bilinen, güvenli kaynaklardan alınmasına özen gösterilmeli,
· Sokak sütü alınmamalı,
· Et, süt, balık gibi mikroorganizma riski yüksek besinler 4 derecede
depolandığından emin olunmalı.
· Hazır kıyma yerine parça olarak çektirilen kıyma tercih edilmeli,
· Balık alınırken kendine özgü kokusunun olmasına gözlerinin parlak olmasına
solungaçlarının kapalı ve koyu kırmızı renkte olmasına dikkat edilmeli,
· Çatlak, kirli, kırık yumurta alınmamasına dikkat edilmeli,
· Dondurulmuş besinler alış verişin en sonunda alınmasına özen gösterilmeli,
· Ambalajlı besinler alınırken kesinlikle etiket okuması yapılmasıdır ve etiket
okunması alışkanlık haline getirilmeli,
· Mevsimine uygun sebze meyve tercih edilmeli ve tazeliği sorgulanmalı,
· Tahıllarda ve kuru baklagiller alınırken temiz, kırık olmamasına özen
gösterilmelidir.
Gıdaları depolarken nelere dikkat edilmeli?
· Çiğ et, tavuk veya balıklar ayrı tüketime hazır olacak şekilde ayarlanmalı
buzdolabının en soğuk dondurucu kısmında muhafaza edilmeli,
· Çiğ gıdalar ve pişmiş gıdalar ayrı olacak şekilde yerleştirilmeli,
· Pişirilen yemekler hemen servis edilmeyecekse 2 saat içerisinde uygun
koşullarda soğutularak buzdolabına kaldırılmalı,
· Çabuk bozulabilen gıdalar satın alındıktan kısa bir süre içinde
tüketilmelidir.
GIDALARI HAZIRLARKEN VE PİŞİRİRKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
· Yiyecekler uygun yöntemlerle hazırlanmalı ve pişirilmelidir, (haşlama,
ızgara, buğlama, buharda pişirme)
· Tüm taze sebze ve meyveler bol su ile yıkanmalı,
· Çiğ gıdalar ve pişmiş gıdalar birbirinden ayrı hazırlanmalı, araç gereçleri
ayrı olmalı,
· Kesme tahtaları her gıda için ayrı olmalı, (çiğ gıdalar, etler, sebze
doğrama
)
· Bir kez çözdürülmüş gıdalar tekrar dondurulmamalı,
· Dondurulmuş gıdalar ilk olarak buzdolabının soğutucu kısmında çözdürülerek
kullanılmalı,
· Yüksek riskli gıdalar en fazla 2 saat buzdolabı dışında bekletilmeli fazla
bekleme süresi ile bozulmalar gözlenmektedir.
· Pişirmede kullanılan araç gereçlerin temizliğine çok dikkat edilmelidir,
· Pişen yemekler 2 saatten fazla oda sıcaklığında bekletilmemeli,
· Gıdalar uygun sıcaklık aralığında pişirilmelidir. ( 65 derece uygun sıcaklık
kabul edilir)
GIDALAR SERVİS EDİLİRKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
· Servis yapan birey kişisel temizliğine özen göstermeli
· Servis için kullanılan araç gereçler temiz olmalı,
· Kırılmış, çatlak araç gereçler kullanılmamalı,
· Yere düşen besin veya araç gereçlere kullanmamaya dikkat edilmeli,
· Gıdaların elle teması olmaması için serviste kaplar çok fazla
doldurulmamasına özen gösterilmeli,
· Pişmiş gıdalar 2 saatten fazla oda sıcaklığında beklememeli,
· Artan fazla gıdalar uygun şekilde porsiyon yapılarak saklanmalıdır.
